748 "Chrystus jest światłem narodów; obecny Święty Sobór, zgromadzony
w Duchu Świętym, gorąco pragnie oświecić wszystkich ludzi Jego jasnością
promieniującą na obliczu Kościoła, głosząc Ewangelię wszelkiemu stworzeniu".
Tymi słowami rozpoczyna się Konstytucja dogmatyczna o Kościele Soboru
Watykańskiego II. Sobór wskazuje w ten sposób, że artykuł wiary o Kościele
całkowicie zależy od artykułów dotyczących Jezusa Chrystusa. Kościół
nie ma innego światła niż światło Chrystusa. Według obrazu drogiego Ojcom
Kościoła jest on podobny do księżyca, którego całe światło jest odbiciem
światła słońca.
750 Wiara, że Kościół jest "święty" i "powszechny" ("katolicki")
oraz że jest "jeden" i "apostolski" (jak dodaje Symbol
Nicejsko-Konstantynopolitański), jest nieodłączna od wiary w Boga Ojca,
Syna i Ducha Świętego. W Symbolu Apostolskim wyznajemy wiarę w święty
Kościół (Credo... Ecclesiam), ale składnia łacińska używa tu innej formy
niż w artykule odnoszącym się do wiary w Boga (Credo in Deum), by nie
mieszać Boga i Jego dzieł, lecz by wyraźnie przypisać dobroci Bożej wszystkie
dary, jakich udzielił swojemu Kościołowi.
751 Słowo "Kościół" (ekklesia, z greckiego ek-kalein - "wołać
poza") oznacza "zwołanie". Określa ono zgromadzenie ludu,
na ogół o charakterze religijnym. Jest to pojęcie często używane w Starym
Testamencie w języku greckim w odniesieniu do zgromadzenia ludu wybranego
przed Bogiem, przede wszystkim zgromadzenia pod górą Synaj, gdzie Izrael
otrzymał Prawo i został ustanowiony przez Boga Jego świętym ludem. pierwsza
wspólnota tych, którzy uwierzyli w Chrystusa, określając się jako "Kościół",
uznaje się za spadkobierczynię tamtego zgromadzenia. W niej Bóg "zwołuje" swój
lud ze wszystkich krańców ziemi. Pojęcie Kyriake, od którego pochodzą
Church, Kirche, znaczy: "ta, która należ do Pana".
752 W języku chrześcijańskim pojęcie "Kościół" oznacza zgromadzenie
liturgiczne, a także wspólnotę lokalną lub całą powszechną wspólnotę
wierzących. Te trzy znaczenia są zresztą nierozłączne. "Kościół" jest
ludem, który Bóg gromadzi na całym świecie. Istnieje on we wspólnotach
lokalnych i urzeczywistnia się jako zgromadzenie liturgiczne, przede
wszystkim eucharystyczne. Kościół żyje Słowem i Ciałem Chrystusa, sam
stając się w ten sposób Jego Ciałem.
756 Bardzo często Kościół jest nazywany <<Bożą budowlą>> (1
Kor 3, 9). Pan porównał siebie samego do kamienia odrzuconego przez budujących,
który jednak stał się kamieniem węgielnym. Na tym fundamencie Apostołowie
zbudowali Kościół; od tego fundamentu wziął on trwałość i spoistość.
Ta budowla jest ozdabiana różnymi określeniami: <<jest domem Boga>>,
w którym mieszka Jego rodzina; jest mieszkaniem Boga w Duchu; <<przybytkiem
Boga z ludźmi>> (Ap 21, 3), a przede wszystkim świętą świątynią,
która ukazywana jako sanktuarium zbudowane z kamieni, jest czczona przez
świętych Ojców, a w liturgii jest słusznie upodobniona do Miasta świętego,
nowego Jeruzalem. W tę świątynię, niby żywe kamienie, jesteśmy wbudowani
tu na ziemi. Jan Ewangelista kontempluje to Miasto Święte, przy odnowieniu
świata <<zstępujące z nieba od Boga, przystrojone jak oblubienica
zdobna w klejnoty dla swego męża>> (Ap 21,1-2).
757 Kościół, nazywany także <<górnym Jeruzalem>> i <<naszą
matką>> (Ga 4, 26), jest przedstawiany jako niepokalana oblubienica
niepokalanego Barank, którą Chrystus <<umiłował... i wydał za nią
samego siebie, aby ją uświęcić>> (Ef 5, 25-26), którą złączył ze
sobą węzłem nierozerwalnym i nieustannie ją <<żywi i pielęgnuje>> (Ef
5, 29)".
759 "Odwieczny Ojciec, najzupełniej wolnym i tajemniczym zamysłem
swej mądrości i dobroci, stworzył cały świat, postanowił podnieść ludzi
do uczestnictwa w życiu Bożym", do którego powołuje wszystkich ludzi
w swoim Synu: "Wierzących w Chrystusa postanowił zwołać w Kościół
święty". Ta "rodzina Boża" konstytuuje się i urzeczywistnia
stopniowo w ciągu kolejnych etapów historii ludzkiej, według postanowień
Ojca: Kościół więc "zapowiedziany w figurach już od początku świata,
cudownie przygotowany w historii narodu izraelskiego i w Starym Przymierzu,
założony <<w czasach ostatecznych>>, został ukazany przez
wylanie Ducha, a osiągnie swoje wypełnienie w chwale na końcu wieków"
760 "Świat został stworzony ze względu na Kościół" - mówili
chrześcijanie pierwszych wieków. Bóg stworzył świat ze względu na komunię
w Jego Boskim życiu, która realizuje się przez "zwołanie" ludzi
w Chrystusie; tym zwołaniem" jest Kościół. Kościół jest celem wszystkich
rzeczy i nawet bolesne wydarzenia, takie jak upadek aniołów i grzech
człowieka, zostały dopuszczone przez Boga tylko jako okazja i środek
do okazania całej mocy Jego ramienia, ogromu miłości, jakiej chciał udzielić
światu.
765 Pan Jezus nadał swojej wspólnocie strukturę, która będzie trwała
aż do całkowitego wypełnienia Królestwa. Przede wszystkim dokonał tego
przez wybór Dwunastu z Piotrem jako ich głową. Reprezentując dwanaście
pokoleń Izraela, są oni fundamentami nowego Jeruzalem. Dwunastu oraz
inni uczniowie uczestniczą w posłaniu Chrystusa, w Jego władzy, a także
w Jego losie. Przez wszystkie te działania Chrystus przygotowuje i buduje
swój Kościół.
766 Przede wszystkim jednak Kościół narodził się z całkowitego daru Chrystusa
dla naszego zbawienia, uprzedzonego w ustanowieniu Eucharystii i zrealizowanego
na krzyżu. "Znakiem tego początku i wzrastania [Kościoła] jest krew
i woda wypływające z otwartego boku Jezusa ukrzyżowanego". "Albowiem
z boku umierającego na krzyżu Chrystusa zrodził się przedziwny sakrament
całego Kościoła" . Jak Ewa została utworzona z boku śpiącego Adama,
tak Kościół narodził się z przebitego serca Chrystusa, który umarł na
krzyżu.
767 "Kiedy zaś dopełniło się dzieło, którego wykonanie Ojciec powierzył
Synowi na ziemi, zesłany został w dzień Zielonych Świąt Duch Święty,
aby Kościół ustawicznie uświęcał i aby w ten sposób wierzący mieli przez
Chrystusa w jednym Duchu dostęp do Ojca". Wtedy "Kościół publicznie
ujawnił się wobec tłumów i zaczęło się rozszerzanie Ewangelii..." z
Kościół, będąc "zwołaniem" wszystkich ludzi do zbawienia, ze
swej natury jest misyjny, posłany przez Chrystusa do wszystkich narodów,
aby czynić je uczniami.
768 Aby Kościół mógł wypełniać swoje posłanie, Duch Święty "uposaża
go w rozmaite dary hierarchiczne oraz charyzmatyczne i przy ich pomocy
nim kieruje..." "Kościół więc, wyposażony w dary swego Założyciela
i wiernie zachowujący Jego przykazania miłości, pokory i wyrzeczenia,
otrzymuje posłanie głoszenia Królestwa Chrystusa i Boga i zapoczątkowania
go wśród wszystkich narodów oraz stanowi zalążek i początek tego Królestwa
na ziemi".
769 "Kościół osiągnie swoje wypełnienie tylko w chwale nieba",
w chwili chwalebnego powrotu Pana. Do tego dnia "Kościół kontynuuje
swoją pielgrzymkę wśród prześladowań świata i pocieszeń Boga". Tu
na ziemi czuje się na wygnaniu, z daleka od Pana, "tęskni do Królestwa
w pełni dokonanego... i pragnie połączenia się z Królem swoim w chwale".
Wypełnienie Kościoła w chwale - a za jego pośrednictwem wypełnienie świata
- dokona się jedynie przez przejście ciężkich prób. Tylko wtedy "wszyscy
sprawiedliwi, poczynając od Adama, <<od Abla sprawiedliwego aż
po ostatniego wybranego>>, zostaną zgromadzeni w Kościele powszechnym
u Ojca"
770 Kościół jest w historii, ale równocześnie ją przekracza. Jedynie "oczami
wiary" można w jego rzeczywistości widzialnej dostrzec również rzeczywistość
duchową, będącą nośnikiem życia Bożego.
771 "Chrystus, jedyny Pośrednik, ustanowił tu na ziemi swój Kościół
święty, wspólnotę wiary, nadziei i miłości, jako organizm widzialny;
nieustannie go podtrzymuje i przez niego rozlewa na wszystkich prawdę
i łaskę". Kościół jest równocześnie: - "społecznością wyposażoną
w strukturę hierarchiczną i Mistycznym Ciałem Chrystusa; - zgromadzeniem
widzialnym i wspólnotą duchową; - Kościołem ziemskim i Kościołem obdarowanym
już dobrami niebieskimi". Te wymiary "tworzą jedną rzeczywistość
złożoną, która zrasta się z pierwiastka Boskiego i ludzkiego".
Do istoty Kościoła należy to, że "jest on... ludzki i jednocześnie
Boski, widzialny i wyposażony w dobra niewidzialne, żarliwy w działaniu
i oddany kontemplacji, obecny w świecie, a jednak pielgrzymujący. Wszystkie
te właściwości posiada w taki mianowicie sposób, że to, co ludzkie, jest
podporządkowane Bożemu i skierowane do Bożego, widzialne do niewidzialnego,
życie czynne do kontemplacji, a to, co doczesne - do miasta przyszłego,
którego szukamy".
O pokoro! O wzniosłości! Namiocie Kedaru i sanktuarium Boga; mieszkanie
ziemskie, królewski zamku; domu z gliny i królewska komnato; śmiertelne
ciało i świątynio światła; w końcu, przedmiocie pogardy dla pysznych
i oblubienico Chrystusa! Smagła jesteś, ale piękna, córo jerozolimska;
a chociaż zmęczenie i boleść długiego wygnania czynią cię wybladłą, to
jednak zdobi cię wdzięk niebieski.
772 Chrystus wypełnia i objawia w Kościele swoją własną tajemnicę jako
cel zamysłu Bożego: "Wszystko na nowo zjednoczyć w Chrystusie" (Ef
1, 10). 518 Św. Paweł nazywa "wielką tajemnicą" (Ef 5, 32)
oblubieńcze zjednoczenie Chrystusa z Kościołem. Ponieważ Kościół jest
zjednoczony z Chrystusem jako swoim Oblubieńcem, także on sam staje się
tajemnicą. Kontemplując w nim tę tajemnicę, św. Paweł pisze: "Chrystus
pośród was - nadzieja chwały" (Kol 1, 27).
773 Taka komunia ludzi z Bogiem w Kościele przez miłość, która "nigdy
nie ustaje" (1 Kor 13, 8), jest celem, do którego dąży to wszystko,
co jest w nim środkiem sakramentalnym, związanym z tym światem, którego
przeznaczeniem jest przeminięcie. "Cała jego struktura jest całkowicie
podporządkowana świętości członków Chrystusa. Świętość mierzy się według <<wielkiej
tajemnicy>>, w której Oblubienica odpowiada darem miłości na dar
Oblubieńca". Maryja wyprzedza nas wszystkich "na drodze do
świętości", która jest tajemnicą Kościoła jako Oblubienicy bez "skazy
czy zmarszczki" (Ef 5, 27). Z tego powodu "wymiar maryjny Kościoła
wyprzedza jego wymiar Piotrowy".
774 Greckie słowo mysterion zostało przetłumaczone na język łaciński
za pomocą dwóch pojęć: mysterium i sacramentum. W późniejszej interpretacji
pojęcie sacramentum wyraża precyzyjniej widzialny znak ukrytej rzeczywistości
zbawienia, wskazywanej przez pojęcie mysterium - tajemnica. W tym sensie
sam Chrystus jest "Tajemnicą (Misterium) zbawienia": Non est
enim aliud Dei mysterium, nisi Christus - "Nie ma innej Tajemnicy
Boga niż Chrystus". Zbawczym dziełem Jego świętego i uświęcającego
człowieczeństwa jest sakrament zbawienia, który ujawnia się i działa
w sakramentach Kościoła (są one nazywane przez Kościoły wschodnie także "świętymi
misteriami"). Siedem sakramentów to znaki i narzędzia, za pośrednictwem
których Duch Święty rozlewa łaskę Chrystusa-Głowy, w Kościele, który
jest Jego Ciałem. Kościół posiada więc i rozdziela łaskę niewidzialną,
którą oznacza. Właśnie w tym analogicznym sensie jest nazywany "sakramentem".
775 "Kościół jest w Chrystusie jakby sakramentem, czyli znakiem
i narzędziem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem i jedności całego rodzaju
ludzkiego". Bycie sakramentem wewnętrznego zjednoczenia ludzi z
Bogiem jest pierwszym celem Kościoła. Ponieważ komunia między ludźmi
opiera się na zjednoczeniu z Bogiem, Kościół jest także sakramentem jedności
rodzaju ludzkiego. Taka jedność jest już w nim zapoczątkowana, ponieważ
gromadzi on ludzi "z każdego narodu i wszystkich pokoleń, ludów
i języków" (Ap 7, 9); Kościół jest równocześnie "znakiem i
narzędziem" pełnej realizacji tej jedności, która musi się jeszcze
wypełnić.
776 Jako sakrament Kościół jest narzędziem Chrystusa. W Jego rękach jest "narzędziem
Odkupienia wszystkich", "powszechnym sakramentem zbawienia" ,
przez który Chrystus "ukazuje i zarazem realizuje tajemnicę miłości
Boga do człowieka". Kościół "jest widzialnym planem miłości
Boga do człowieka" planem, który pragnie, "aby cały rodzaj
ludzki utworzył jeden Lud Boży, zrósł się w jedno Ciało Chrystusa i scalił
się w budowie jednej świątyni Ducha Świętego".
777 Słowo "Kościół" oznacza "zwołanie". Wskazuje
ono na zgromadzenie tych, których Słowo Boże zwołuje, by utworzyli Lud
Boży; karmieni Ciałem Chrystusa, sami stają się oni Ciałem Chrystusa.
778 Kościół jest równocześnie drogą i celem zamysłu Bożego: zapowiedziany
w figurach w stworzeniu, przygotowany w Starym Przymierzu, założony przez
słowa i czyny Jezusa Chrystusa, urzeczywistniony za pośrednictwem Jego
odkupieńczego Krzyża i Jego Zmartwychwstania, został ukazany jako misterium
zbawienia przez wylanie Ducha Świętego. Osiągnie swoje wypełnienie w
chwale nieba jako zgromadzenie wszystkich odkupionych ziemi.
779 Kościół jest równocześnie widzialny i duchowy, jest społecznością
hierarchiczną i Mistycznym Ciałem Chrystusa. Jest jeden", utworzony
z elementu ludzkiego i elementu Boskiego. To czyni go tajemnicą, którą
może przyjąć tylko wiara.
780 Kościół jest na tym świecie sakramentem zbawienia, znakiem i narzędziem
jedności Boga i ludzi
|